Στ. Σκαρίμπας «Θησαυρός» τα Ελληνικά παρασκευάσματα και προϊόντα κρέατος

Στις βασικές προτεραιότητες που θέτει ο ΣΕΒΕΚ, αλλά και τις παρεμβάσεις που ετοιμάζει για τη στήριξη των επιχειρήσεων και την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων που απασχολούν σήμερα τη βιομηχανία του κρέατος, αναφέρεται, μεταξύ άλλων, σε μία εφ΄ όλης της ύλης συνέντευξη στο Meat Place (τεύχος 130) o Πρόεδρος κ. Στέλιος Σκαρίμπας.

1. Επί της προεδρίας σας, ποιες ήταν οι σημαντικότερες παρεμβάσεις του ΣΕΒΕΚ;

Βασικό μέλημα του  ΣΕΒΕΚ ως επαγγελματική οργάνωση του κλάδου, είναι η διαρκής υποστήριξη των επιχειρήσεων – Μελών του, σε κάθε τους αναπτυξιακή προσπάθεια, καθώς και η επίλυση των κλαδικών προβλημάτων επ’ ωφελεία των προϊόντων αλλά και των καταναλωτών.

Στο επίπεδο οριζόντιων παρεμβάσεων του Συνδέσμου μας,  καταγράφονται μέχρι σήμερα:

• ο σταθερός διάλογος με τις αρμόδιες Κρατικές Αρχές (ΥπΑΑΤ, ΥπΑΝ, ΕΦΕΤ, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ κλπ.) προωθώντας τεκμηριωμένες θέσεις και πολιτικές για την ανάπτυξη του τομέα και την πρόοδο των ασχολούμενων με τα προϊόντα μας διακινητών,
• η θεσμική συμμετοχή σε Επιτροπές και Όργανα που συνδιαμορφώνουν αποφάσεις και οριστικοποιούν νομοθετικό έργο, εντός και εκτός της χώρας μας,
• η ίδρυση της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Τομέα Κρέατος & Κτηνοτροφίας (ΕΔΟΤΟΚΚ), ως συλλογικής εκπροσώπησης του συνόλου του τομέα,
• η ίδρυση του Ινστιτούτου Προϊόντων Κρέατος – ΙΠΚ, ως ανεξάρτητου επιστημονικού πυλώνα παρακολούθησης και μελέτης των θεμάτων του τομέα,
• η προσπάθεια κατοχύρωσης και ανάδειξης σε κοινοτικό αλλά και διεθνές επίπεδο, ως Ιδιότυπα  Παραδοσιακά Προϊόντα το γύρο και το σουβλάκι, και στη συνέχεια και άλλα εμβληματικά παραδοσιακά προϊόντα του τομέα,
• η διαρκής βελτίωση των σχέσεων μας με τους δημόσιους φορείς, ελεγκτικούς ή νομοθετικούς,
• η τακτική περιοδική ενημέρωση των επιχειρήσεων – Μελών μας και η προστασία των συμφερόντων τους.

Μεταξύ όλων των προαναφερθέντων, η συνεργασία με τον ΕΦΕΤ αλλά και την Γενική Διεύθυνσης Κτηνιατρικής σε περιπτώσεις διαβουλεύσεων σε αλλαγές της ενωσιακής νομοθεσίας καθώς και η επικαιροποίηση – εναρμόνιση του εθνικού νομοθετικού μας πλαισίου με το αντίστοιχο ενωσιακό, με  παράλληλη τροποποίηση των άρθρων του Κώδικα Τροφίμων & Ποτών για το κρέας και τα προϊόντα του, ήταν δράσεις που σηματοδότησαν την εμπιστοσύνη των δημόσιων αρχών προς τον ΣΕΒΕΚ, με τις ορθές και τεκμηριωμένες του προτάσεις και θέσεις.

2. Ποιο θεωρείτε το υπ’ αριθμόν 1 ζήτημα του κλάδου, που χρήζει άμεσης διευθέτησης; Πώς μπορεί να βοηθήσει ο ΣΕΒΕΚ;

Μία από τις βασικές προτεραιότητες του Συνδέσμου ήταν και είναι η ορθή και τεκμηριωμένη ενημέρωση των καταναλωτών για την αξία του κρέατος, με την παράλληλη εξισορρόπηση και ενίσχυση της εικόνας των προϊόντων του τομέα, δηλαδή των παρασκευασμάτων κρέατος και των προϊόντων με βάση το κρέας.

Για τον σκοπό αυτό, πέραν των άλλων και σε συνεργασία με το Ινστιτούτου Προϊόντων Κρέατος, διοργανώθηκε πρόσφατα ένα διεπιστημονικό workshop με θέμα “Ας μιλήσουμε για το κρέας: υγεία, διατροφική αξία και βιωσιμότητα”, κατά την διάρκεια του οποίου διευκρινίσθηκαν ερωτήματα σχετικά με τα θέματα υγείας, διατροφής και βιωσιμότητας.

Αντίστοιχης σημασίας είναι επίσης:

• οι ολοκληρωμένες συνέργειες με τους κρίκους της αλυσίδας του τομέα που προηγούνται (κτηνοτρόφοι, σφαγεία) και αυτούς που έπονται (κρεοπωλεία, λιανεμπόριο, σημεία πώλησης),
• η καταξίωση των παραδοσιακών προϊόντων κρέατος, καθώς και η διεύρυνση της εξωστρέφειάς τους, με ανάδειξή τους ως «προϊόντα εθνικής ταυτότητας»,
• η αξιοποίηση καινοτόμων ερευνών και πρωτοβουλιών, σχετικά με τα προϊόντα του κλάδου, με διάλογο και συνεργασία με τους εκπροσώπους όλων των κοινωνικών ομάδων, μεταξύ των οποίων και τους καταναλωτές,
• οι ενημέρωση της κοινής γνώμης,
• η συνεργασία με ερευνητικά κέντρα και Πανεπιστήμια.

3. Ποιος είναι ο ρόλος του Ινστιτούτου Προϊόντων Κρέατος; Πώς κρίνετε τη δράση του;

Η ίδρυση του ΙΠΚ το 2018 ως ανεξάρτητη οντότητα, αποσκοπούσε και στόχευε στην κάλυψη του κενού που υπήρχε στην διαρκή έρευνα και ενημέρωση της Πολιτείας, του συνόλου των εμπλεκομένων αλλά και των καταναλωτών,  για τα θέματα που απασχολούν καθημερινά την μεταποίηση και τα προϊόντα κρέατος.

Μεταξύ των σκοπών και στόχων του ΙΠΚ, ενδεικτικά περιλαμβάνονται:

• η ανάδειξη των προϊόντων με βάση το κρέας και τα παρασκευάσματα κρέατος, και η συμβολή τους στην γαστρονομία, μαζική εστίαση και τον τουρισμό.
• η ανάδειξη και προβολή της τοπικής διατροφής περιοχών της χώρας μας, και η ανάδειξη των παραδοσιακών εθνικών προϊόντων κρέατος.
• η επιμόρφωση – εκπαίδευση με σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας, όλων των ενδιαφερομένων που συνεργάζονται με τον κλάδο του κρέατος.
• η ερμηνεία και η εκλαΐκευση των ενωσιακών Κανονισμών, προκειμένου να αποφεύγονται παρερμηνείες.
• η συνεργασία με τις δημόσιες και ιδιωτικές σχολές κρέατος και τα αντίστοιχα κέντρα και φορείς του εξωτερικού, καθώς και  ο συντονισμός ερευνητικών Προγραμμάτων με αναθέσεις σε εξειδικευμένα επιστημονικά κέντρα.

Ανάμεσα στα προβλήματα και θέματα τα οποία απασχόλησαν τους εμπειρογνώμονες του  ΙΠΚ, διαχρονικά αλλά και υπό την σημερινή Προεδρία της Δρ. Βένης Γκίζα, συγκαταλέγονται:

• η δρομολόγηση καταγραφής όλων των παραδοσιακών προϊόντων κρέατος και η παράθεσή τους σε ειδική έκδοση επιμέλειας του καθ. κτηνιατρικής Γιάννη Αμβροσιάδη, πόνημα το οποίο ελπίζουμε σύντομα να ολοκληρωθεί και να παραδοθεί σε όλους όσους ασχολούνται με τον τομέα,
• η ενημέρωση και συνεργασία με τις Ελεγκτικές Αρχές για θέματα που χρήζουν αλλαγής στην αντιμετώπισή τους όπως η περίπτωση της σαλμονέλας, η επισήμανση των αλλεργιογόνων συστατικών, οι προϋποθέσεις κατάψυξης νωπού κρέατος από τις βιομηχανίες κλπ
• η συμμετοχή στην Ομάδα Εργασίας για το Γαστρονομικό Τουρισμό και την ένταξη του τομέα Κρέατος στον Ψηφιακό Γαστρονομικό Χάρτη.
• η συστηματική παρακολούθηση και μελέτη όλων των θεμάτων που απασχολούν τον κλάδο και η εισήγηση λύσεων ή και η ανάληψη πρωτοβουλιών.

4. Πώς επηρεάζουν την Ελλάδα οι διεθνείς εξελίξεις τον κλάδο; Με ποιον τρόπο «θωρακίζετε» την ελληνική βιομηχανία επεξεργασίας κρέατος;

Οι διεθνείς εξελίξεις και αντίστοιχα οι διακυμάνσεις της προσφοράς και των τιμών στην διεθνή αγορά, είναι προφανές ότι επιδρούν καθοριστικά και στην εγχώρια αγορά κρέατος, με δεδομένο ότι η χώρα μας είναι κατά πολύ μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από εισαγωγές στις περισσότερες κατηγορίες κρέατος.

Θα ήταν ευκταίο από πλευράς της ελληνικής βιομηχανίας μεταποίησης, αν θα μπορούσε η εγχώρια κτηνοτροφική παραγωγή να ικανοποιήσει ένα μεγαλύτερο τμήμα της σημερινής ζήτησης και παράλληλα να δημιουργούσε συνθήκες πιστοποιημένων ως ΠΟΠ ζωικών προϊόντων.

Πρόκειται ωστόσο για μια διαδικασία η οποία απαιτεί μεγάλη προσπάθεια καθετοποιημένης οργάνωσης και συνθήκες που δεν είναι εύκολες για το ανάγλυφο της υπαίθρου της χώρας μας. Σε κάθε περίπτωση, μέσα από την συλλογική συνύπαρξη όλων των φορέων (παραγωγής, μεταποίησης, εμπορίας και διάθεσης στον καταναλωτή) στο πλαίσιο της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης του Τομέα Κρέατος & Κτηνοτροφίας (ΕΔΟΤΟΚΚ), ευελπιστούμε ότι πιθανόν να διαμορφωθούν οι συνθήκες που θα αλλάξουν κάποια στιγμή το σημερινό τοπίο.

5. Ποιες δράσεις είναι απαραίτητες για την περαιτέρω αναβάθμιση της εξωστρέφειας της ελληνικής αγοράς;

Είναι διαρκής επιδίωξη και στόχος κάθε βιομηχανίας του κλάδου μας η συνεχής αναβάθμισή της, τεχνολογικά, οργανωτικά, επιχειρηματικά και εμπορικά με την παραγωγή και κυκλοφορία νέων κατηγοριών καινοτόμων προϊόντων.

Η εξωστρέφεια ωστόσο απαιτεί ακόμα μεγαλύτερες προσπάθειες, δεδομένου ότι ο ανταγωνισμός είναι πολύ μεγάλος και σκληρός και αποτελεί μία άνιση μάχη λόγω της διαφοράς κόστους προμήθειας των πρώτων υλών που έχουν οι ελληνικές επιχειρήσεις σε σχέση με τις αντίστοιχες των άλλων παραγωγών χωρών.

Γενική πρόκληση και  συνεχής προσπάθεια των βιομηχανιών μας είναι να μεταβάλουν τον σχεδιασμό τους από στενά παραγωγικό και εμπορικό, που ήταν στο παρελθόν, σε σχεδιασμό παραγωγής καινοτομικών προϊόντων, διασφαλίζοντας παράλληλα την απαραίτητη φροντίδα για την υγεία του καταναλωτή και την προστασία του περιβάλλοντος.

Στο επίπεδο της εξωστρέφειας,  η προσπάθειά μας να κατοχυρώσουμε εθνικά σε κοινοτικό επίπεδο ως Ιδιότυπα  Παραδοσιακά Προϊόντα το γύρο, το σουβλάκι και σε επόμενη φάση άλλα παραδοσιακά μας προϊόντα, θα δώσει νέα δυναμική στον τομέα κρέατος.

6. Ποια θεωρείτε πως είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των ελληνικών προϊόντων κρέατος;

Τo Ελληνικό κρέας ως προϊόν μικρών κυρίως μονάδων παραγωγής έχει χαρακτηριστικά μοναδικά και όσο αναφορά το οργανοληπτικό αλλά και το διατροφικό τους περιεχόμενο. Δεν μπορούν φυσικά να καλύψουν σημαντικό κομμάτι της ζήτησης, είναι όμως σε θέση να προβάλλουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και των τοπικών φυλών εκτροφής αλλά και των ιδιαίτερων γευστικών χαρακτηριστικών.

Στο πεδίο των παρασκευασμάτων και των προϊόντων με βάση το κρέας υπάρχουν δεκάδες ίσως και εκατοντάδες προϊόντα με ιδιαίτερο τοπικό χαρακτήρα, που σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα συστατικά τους (βότανα, αρωματικά συστατικά κλπ) αποτελούν έναν εν δυνάμει προϊοντικό θησαυρό.

Τα προϊόντα αυτά δεν υπάρχουν σε τυποποιημένη μορφή, ούτε στην εγχώρια αγορά λιανικής και πολύ περισσότερο ούτε στις αγορές εξωτερικού. Είναι όμως προϊόντα που ζητιούνται από την αγορά. Δεν θα αποτελέσουν ίσως ποτέ ένα μαζικής παραγωγής εμπόρευμα, αλλά είναι σοβαρή πρόταση τοπικής παραδοσιακής κουζίνας, με ταυτότητα και χαρακτήρα.

7. Είστε ευχαριστημένος από τη συνεργασία του ΣΕΒΕΚ με το ΥπΑΑΤ και τους υπόλοιπους φορείς της αγοράς τροφίμων; Πώς μπορεί να αναβαθμιστεί περαιτέρω η σύμπραξη όλων των δυνάμεων;

Η Συνεργασία σε γενικές γραμμές είναι πολύ καλή. Άλλωστε κοινός στόχος είναι η ανάπτυξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας με γνώμωνα την ασφάλεια και την ποιότητα των παραγόμενων και διακινούμενων προϊόντων. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως δεν υπάρχουν ευκαιρίες για βελτίωση στην συνεργασία και θεωρούμε ότι πολύ κρίσιμο σημείο προς αυτή την κατεύθυνση είναι η περαιτέρω δραστηριοποίηση της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης που μπορεί να φέρει μαζί ένα ευρύτερο μέρος από όλο το φάσμα της παραγωγής κρέατος. Προς αυτή την κατεύθυνση έχουν γίνει σημαντικά βήματα, θα πρέπει όμως να προχωρήσουμε ακόμα πιο γρήγορα.

8. Πόσο δικαιολογημένες είναι οι πληθωριστικές πιέσεις που δέχονται τα προϊόντα κρέατος; Είναι ελληνικό ή παγκόσμιο φαινόμενο; Πόσο επηρεάζει η άνοδος των τιμών την προσφορά και τη ζήτηση στην αγορά;

Οι πληθωριστικές πιέσεις σε όλα τα τρόφιμα είναι ένα γενικευμένο φαινόμενο. Είναι αποτέλεσμα της ανόδου των τιμών στον ενεργειακό χώρο που έχει παρασύρει όλη την αλυσίδα πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγής. Στο κόστος παραγωγής κρέατος έχει επιπλέον προστεθεί και ένα ακόμα σημαντικό κόστος ώστε οι παραγωγικές διαδικασίες να γίνουν ποιο συμβατές με την απαίτηση της κοινωνίας, για ένα πιο περιβαλλοντικά προσανατολισμένο παραγωγικό μοντέλο.

Εδώ θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι στον Ευρωπαϊκό χώρο γενικά η Ζωική παραγωγή βαίνει μειούμενη. Οι νέοι άνθρωποι δεν συνεχίζουν στις οικογενειακές επιχειρήσεις εκτροφής, ενώ η γενικότερη στροφή της Ευρώπης είναι περισσότερο προς την προσφορά υπηρεσιών και τεχνολογικής παραγωγής προς τον δευτερογενή τομέα και λιγότερο στο πρωτογενή τομέα.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την σταδιακή μείωση των διαθέσιμων ποσοτήτων πρωτεΐνης που σε συνδυασμό με την αύξηση του πληθυσμού και του βιοτικού επιπέδου του σύγχρονου ανθρώπου, να πιέζει τις τιμές στο να κινούνται σταθερά ανοδικά.

Το φαινόμενο αυτό δεν είναι Ελληνικό αλλά παγκόσμιο και προφανώς η αγορά θα πρέπει να βρει την ισορροπία της σε αυτό το νέο περιβάλλον.

9. Πού χρειάζεται να επενδύσει η ελληνική βιομηχανία επεξεργασίας κρέατος για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του μέλλοντος; Ποιος είναι ο ρόλος του ΣΕΒΕΚ;

Οι προκλήσεις διαφέρουν από επιχείρηση σε επιχείρηση αλλά συνολικά ως τομέας οφείλουμε να αναδείξουμε την ιδιαίτερη κληρονομιά των παραδοσιακών μας προϊόντων με βάση το κρέας και των παρασκευασμάτων κρέατος, την συμβολή τους στην γαστρονομία, τη μαγειρική, τη μαζική εστίαση και τον τουρισμό.

Ο ΣΕΒΕΚ παρακολουθεί διαρκώς τις αλλαγές στην ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, είτε αφορά στην επισήμανση (πχ με την διατροφική δήλωση  του συστήματος Nutri – Score), είτε στην κατεύθυνση αλλαγών σε όρια ποιοτικών δεικτών. Ταυτόχρονα, οι συχνές και σημαντικές μεταβολές των τιμών των πρώτων και βοηθητικών υλών, προκαλούν ανισορροπία στο κόστος παραγωγής, με αναγκαία την συχνή αναπροσαρμογή και των τελικών τιμών, θέματα που θα πρέπει να τα διαχειρίζονται άμεσα οι επιχειρήσεις μας.

Η παγκόσμια τάση και ανάγκη για την λήψη μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος, της κυκλικής οικονομίας, της βιωσιμότητας  της μείωσης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τα υλικά συσκευασίας, της διαχείρισης των αποβλήτων κλπ, αποτελούν θέματα που χρήζουν διαρκούς μελέτης, προσαρμογών και παρεμβάσεων, μεμονωμένα  από τις επιχειρήσεις αλλά και συλλογικά από τον Σύνδεσμό μας.

10. Ποια είναι η πορεία του φακέλου για την πιστοποίηση του ελληνικού γύρου ως ΕΠΙΠ και ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα που έπεται από εδώ και στο εξής;

Ο ΣΕΒΕΚ ήταν και παραμένει η μόνη αρμόδια επαγγελματική Οργάνωση που εκπροσωπεί τις επιχειρήσεις  παραγωγής προϊόντων με βάση το κρέας. Με αυτήν της την δικαιοδοσία κατέθεσε το 2018 στην αρμόδια Διεύθυνση του  ΥΠΑΑΤ, αίτηση με τις σχετικές προδιαγραφές του «Γύρος- Gyros», ως Εγγυημένο Παραδοσιακό Ιδιότυπο Προϊόν (ΕΠΙΠ), προκειμένου να αποτελέσει ένα διαβατήριο για την διεθνή του καταξίωση και αναγνώριση και από τους ξένους καταναλωτές.

Η επιλογή της αίτησης για ΕΠΙΠ βασιζόταν στο ότι ήταν πιο λογικό, να κατοχυρώσουμε τον αυθεντικό τρόπο παρασκευής του Γύρου, που οφείλουμε ως χώρα να προασπίσουμε, δεδομένου ότι τα τελευταία χρόνια αυξάνονται οι ποσότητες εισαγόμενου «γύρου» από γειτονικές ή όχι χώρες, παραγόμενου όμως με άλλες διαδικασίες και πρακτικές, δυστυχώς με χρήση απαγορευμένων προσθέτων και με περιέργως χαμηλές τιμές πώλησης.

Η ισχύουσα στη χώρα μας παραγωγική διαδικασία, η οποία διατηρεί τον παραδοσιακό χαρακτήρα, με τα ελάχιστα προβλεπόμενα από την αυστηρή μας νομοθεσία συστατικά, την περιορισμένη λιποπεριεκτικότητα, θεωρούμε ότι δημιουργεί αρχικώς μια ασπίδα προστασίας από τον αθέμητο εισαγόμενο ανταγωνισμό (που δεν παράγει υπό αυτές τις συνθήκες τον αντίστοιχο «gyros» )και παράλληλα συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξη των εξαγωγών μας, ένα αποτέλεσμα που στηρίζει τη δοκιμαζόμενη εθνική μας οικονομία.

Δυστυχώς, μετά από παρεμβάσεις εκείνης της περιόδου, η τότε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, πείσθηκε προκειμένου να αλλάξει η Αίτηση, αντί για ΕΠΙΠ, σε «ΠΓΕ Γύρος», γεγονός το οποίο δημιούργησε εμπλοκή και έκτοτε δεν υπάρχει καμία εξέλιξη επί του θέματος.

Η αρχική Αίτησή μας για το ΕΠΙΠ Γύρος δεν έχει ακόμα απαντηθεί από το αρμόδιο Τμήμα και υπάρχει στον φορέα μας η σκέψη και πρόθεση επαναφοράς της.

11. Η ελληνική κυβέρνηση τονίζει ότι θα γίνουν και ήδη γίνονται όλο και περισσότεροι έλεγχοι στην αγορά. Πώς βλέπετε εσείς την πορεία των ελέγχων στη χώρα; Υπάρχει επάρκεια των ελεγκτικών μηχανισμών;

Ο Σύνδεσμός μας ήταν και είναι διαχρονικά υπέρ των ελέγχων και παράλληλα έχει αναγνωρίσει την ανάγκη λειτουργίας  ενός ενιαίου ελεγκτικού φορέα με καταλληλότερο έναν ΕΦΕΤ καλύτερα στελεχωμένο και επιστημονικά πληρέστερο.

Είναι γνωστό ότι αυτή την στιγμή υπάρχει αλληλοκάλυψη ελεγκτικών ρόλων και αρμοδιοτήτων από πολλούς φορείς οι οποίοι επισκέπτονται τις επιχειρήσεις σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και ελέγχουν σχεδόν τα ίδια θέματα. Τέλος, εκτός των ελέγχων στις νόμιμα λειτουργούσες αδειοδοτημένες επιχειρήσεις, επιβάλλονται έλεγχοι και στα πολυάριθμα παράνομα εργαστήρια που δεν τηρούν καμία προδιαγραφή υγιεινής  και ασφάλειας των προϊόντων τους και φοροδιαφεύγουν.